Δευτέρα 2 Ιουλίου 2018

ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ


Μία χθεσινή φάση στο Ρωσία-Ισπανία μου θύμισε πόσο καθοριστικός είναι ο ρόλος της βάσης στη διαμόρφωση του εποικοδομήματος. Ο Πικέ πηδάει ως αμυνόμενος μέσα στην περιοχή για να διεκδικήσει κεφαλιά και το απλωμένο χέρι του βρίσκει εμφανώς ακούσια την μπάλα. Ο διαιτητής σφυρίζει πέναλτι, ακολουθώντας τους κανονισμούς της FIFA, που δεν λαμβάνουν υπόψη την πρόθεση στις περιπτώσεις μέσα στην μεγάλη περιοχή, αλλά μόνο το γεγονός του απλωμένου χεριού. Με άλλα λόγια, έχουμε άλλον έναν κανονισμό που έχει επιβληθεί, προκειμένου το ποδόσφαιρο να γίνει "πιο θεαματικό". Ανάλογες αλλαγές στις τελευταίες δεκαετίες έχουμε δει σε σχέση με το γύρισμα της μπάλας στον τερματοφύλακα (απαγορεύεται να την πιάσει με τα χέρια), την σχετική χαλάρωση του κανονισμού για το τεχνικό οφ σάιντ κ.λπ. Όλα αυτά αποσκοπούν στη διαμόρφωση συνθηκών για πιο πολλά γκολ και πιο γρήγορες εναλλαγές φάσεων για γκολ μπροστά στις δύο εστίες.
Το ποδόσφαιρο ήταν από τις επαγγελματικές καταβολές του ένα εξάρτημα της βιομηχανίας του θεάματος. Παρ΄ όλα αυτά, η επέλαση του ιμπεριαλισμού των τελευταίων τριών δεκαετιών το απογύμνωσε από την ιδιαιτερότητα που διατηρούσε ως το "παιχνίδι των μαζών". Στην Αγγλία, για παράδειγμα και τώρα στην υπόλοιπη Ευρώπη, αυτή η εξέλιξη πέρασε ως απαλλαγή από τον χουλιγκανισμό, δημιουργία γηπέδων που θυμίζουν Όπερα, αγοραπωλησίες παιχτών που ανέβηκαν από τα εκατομμύρια στα εκατοντάδες εκατομμύρια. 
Οι θεατές (και κυρίως οι τηλεθεατές) δεν αποτελούν πλέον, στην πλειοψηφία τους, το κοινό που βλέπει έναν αγώνα με το πάθος του ερωτευμένου. Όταν βλέπεις αστεράκια, δεν είναι ανάγκη το αντικείμενο του πόθου σου να έχει την όψη playmate. Κατ΄ αναλογία, λοιπόν, ακόμη και μια αμυντική κλωτσοπατινάδα σε ένα γήπεδο λασποδρόμιο ήταν για έναν τέτοιο οπαδό ένα ανεπανάληπτο έπος, αφού κάθε καθυστέρηση και κάθε χτύπημα θεμιτό ή αθέμιτο είναι κρίκοι μιας συναρπαστικής αλυσίδας. Δεν έχει ανάγκη το μεγάλο σκορ ή την εναλλαγή φάσεων όπως στο μπάσκετ ή το αμερικανικο φούτμπολ. Του αρκεί που ζει την διαδικασία (αργά ή γρήγορα εξελισσόμενη, αδιάφορο) που θα τον οδηγήσει στο 90΄ στην κόλαση ή τον παράδεισο. 
Ταυτόχρονα, ακόμη και οι λιγότερο παθιασμένοι οπαδοί είχαν άλλη αντίληψη για την έννοια του θεάματος. Όσες φορές και να γύριζε στην αγκαλιά του Τζοφ η μπάλα, ακόμη και ο "αδιάφορος" τηλεθεατής ήταν καρφωμένος στην οθόνη, ξέροντας ότι όσες κι αν είναι οι καθυστερήσεις, αρκεί μία στραβή για να έλθουν τα πάνω κάτω. Με άλλα λόγια, ο ποδοσφαιρικός αγώνας ήταν μια ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής και της Ιστορίας, που όπως είχε πει ο Λένιν "Υπάρχουν δεκαετίες στις οποίες τίποτα δεν συμβαίνει και υπάρχουν εβδομάδες στις οποίες συμβαίνουν δεκαετίες".
Διαλεκτικά αντιμετωπίζοντας το ζήτημα, βέβαια, μπορούμε να διακρίνουμε μέσα στην παρούσα φάση της αντίφασης που λέγεται "ποδόσφαιρο" τις εν σπέρματι εξελίξεις. Το Παγκόσμιο Κύπελλο πρέπει να το πάρει μια ομάδα που ταύτισε τις δύο κατακτήσεις της (1930 και 1950) με μια περίοδο που κυριαρχούσε το όραμα ενός νέου κόσμου, σοσιαλιστικού. Ουρουγουάη για το Κύπελλο και ένα κόκκινο λουλούδι στο μνήμα του Στάλιν αμέσως μετά τον τελικό της Μόσχας